Anksioznost (tjeskoba) se često opisuje kao osećaj neodređene strepnje i bojazni za neki budući događaj koji procjenjujemo kao neprijatan, a za koji smatramo da nećemo moći prevazići. Važno je razlikovati strah od anksioznosti. Strah je primarna emocija i ona je priprema organizma za borbu ili bijeg od stvarne opasnosti, a pri tome je opasnost realna, osjećaj se odnosi na sadašnjost i čim opasnost prođe, nestaje i osjećanje straha. Anksioznost u drugu ruku je povezana sa očekivanjem prijetnje ili osjećajem da će se nešto loše dogoditi.

U nastavku teksta govorićemo o simptimoma i terapijskom pristupu anksioznosti te kada se obratiti psihologu i započeti sa psihoterapijom anksioznosti.

Osjećaj anksioznost: Faktori rizika i okidači anksioznosti

Kada su u pitanju faktori nastanka anksioznosti, ne možemo govoriti o jednom izolovanom uzročniku, to je uvijek kombinacija genetskih faktora i faktora sredine. Osobe sa osjetljivijim nervnim sistemem su svakako izloženije pojavi anksioznih epizoda te u tom smislu možemo govoriti o okidačima anksioznosti kao što su traumatski događaji, bolest, anksioznost u užoj porodici, zloupotreba supstanci, drugi mentalni poremaćaji (anksioznost često prati druge mentalne poremećaji kao što je despresija).

Simptomi anksioznosti

Simptomi anksioznosti se mogu pojaviti još u djetinjstvu, tinejdžerskim godinama, ali i u odraslom dobu. Postoji širok spektar simptoma koji spadaju u anksiozne, a njihov broj, intenzitet, trajanje i učestalost variraju od osobe do osobe. Neki ljudi mogu imati samo nekoliko blagih simptoma, dok drugi mogu doživjeti sve simptome u veoma snažnom intenzitetu.

Simptomi anksioznosti se manifestuju na svim nivoima funkcionisanja.

• fiziološkom: znojenje, pojačani rad srca, ubrzano disanje ili hiperventilacija, drhtanje,
  probavne tegobe
• kognitivnom: teškoće u koncentraciji i pamćenju, otežana kontrola misli, osjećaj nadolazeće
  opasnosti, sve misli kod anksiozne osobe kreću se oko „opasnosti“
• motivacijskom: potrebu za izbjegavanjem stvari koje izazivaju tjeskobu,
• emocionalnom: osjećaj nelagode i preplavljenosti, neizvjesnost i iščekivanje, strah od gubitka
  kontrole
• ponašajnom (bihejvioralnom): poteškoće u govoru, uzdisanje, izrazita pasivnost ili akivnost,
  nesigurnost u socijalnim kontaktima

Šta je anksiozni poremećaj ili pataloška anksioznost?

Svi u jednom trenutku života možemo iskusiti anksioznost, što ne znači da imamo anksiozni poremećaj. Normalnu anksioznost možemo da kontrolišemo te ona u svakodnevnom životu:

• ima motivacijsku i adaptivnu funkciju,
• čini nas opreznijima, podstiče nas na razmišljanje i planiranje,
• omogućuje osobi da predvidi opasnost i da se zaštiti od nje,
• podstiče osobu na akciju i na rješavanje problema.

Kada anksioznost postane neracionalna, patološka, ona prelazi u anksiozni poremećaj, koji može nastati bez jasnog uzroka. Kod normalne anksioznosti osoba kontroliše anksioznost, dok kod patološke, anksioznost kontroliše osobu. Osobe sa anksioznim poremećajem mogu početi izjbegavati određena mjesta, situacije, ljudi, predmete, ili mogu osjećati intenzivnu neprijatnost
i uznemirenost u njihovom prisustvu. U velikoj mjeri otežava svakodnevno funkcionisanje osobe i smanjuje kvalitet života.

Anksiozni poremećaj je najčešći mentalni poremećaj i može uticati na ljude svih godina.
Statistike pokazuju da 30% ljudi doživi anksiozni poremećaj u nekom trenutku svog života, a
češće se javlja kod žena.

 

 

Znakovi patološke anksioznosti su:

• javlja se izvan ili mimo stvarne opasnosti, npr. ispit je za 7 mjeseci, a osoba je napeta
zbog toga,
• osoba osjeća tjeskobu dugo nakon stresa ili opasnosti ,
• osoba je ne može kontrolirati i pati zbog toga,
• osoba doživljava bolove i napetost tijela.

Kada se obratiti psihologu?

Nažalost, mnogi ljudi koji imaju izražne anksiozne simptome ne potraže pomoć psihologa. Da bi naučili da se nosimo sa anksioznošću, prvi korak je posjeta psihoterapeutu koji će vam pomoći
da kroz psihoterapiju anksioznosti usvojite potrebne vještine za rješavanja problema, prepoznavanje misli koje se odnose na brigu, a nad kojima nemate kontrolu.

Šta podrazumijeva psihoterapija anksioznosti?

1. Edukovanje o tome šta mi se dešava (pojašnjenje simptoma, traženje uzroka, dekatstrofiziranje i dr.).
2. Edukovanje o relaksacionim tehnikama kako biste mogli kontrolisati fiziološke ili tjelesne simptome anksioznosti.
3. Rad na smanjenju izbjegavajućih ponašanja i rješavanja problema odlaganjem (jer se često uz konstantno iščekivanje opasnosti, osoba ustručava da izlazi, druži se, šeta sama, vozi automobil…), što dovodi do inteziviranja simptoma anksioznosti.
4. Razvijanje vještina za rješavanja problema, prepoznavanje misli koje se odnose na brigu, a nad kojima klijent nema kontrolu.
5. Podsticanje doživljaja mentalne kontrole nad sopstvenim mislima.
6. Razvijanje tehnika asertivnosti i edukovanja o emocionalnoj pismenosti.

Psihoterapija anksioznosti u Be Well-u

Ukoliko imate simptome anksioznosti koji utiču na vaše svakodnevno funkcinisanje, budite slobodni da bez straha, potražite stručnu pomoć. U okviru naše ambulante Mentalno zdravlje,
možete zakazati razgovor sa Draganom Đurašinović, psihološkinjom koja posjeduje višegodišnje iskustvo u psihoterapiji anksioznih i depresivnih smetnji. Za rezervaciju termina pozovite 051 965 256, 066 33 44 55 ili nas kontaktirajte putem e-mail adrese [email protected] ili putem našeg web sajta www.klinikabewell.com.

Dobro mentalno zdravlje je pola zdravlja!
Vaša klinika Be Well